Prana en pranayama

Prana is de vitale link tussen lichaam en geest. Bij het overlijden verlaat prana het lichaam.
Een gezond persoon beschikt over een overvloed aan prana. Het komt in ons systeem via onder andere voedsel, water, lucht en zonne-energie en stroomt door energiebanen die nadi’s worden genoemd.

Prana manifesteert zich in ons lichaam op verschillende manieren afhankelijk van de functie die het heeft. Er worden tien verschillende vormen van prana in ons lichaam onderscheiden die vayu’s worden genoemd. Vijf daarvan zijn de belangrijkste: prana, apana, samana, udana en vyana. Deze vijf prana’s zetelen in verschillende delen van het lichaam.
Een vrije energie stroom door de chakra’s brengt gezondheid en welbevinden. Wanneer de energie geblokkeerd is, geeft dit zowel fysieke als geestelijke disbalans. Dit kan ziekte veroorzaken. Het beoefenen van yoga zorgt ervoor dat prana vrij kan stromen. Asana’s, chanten en pranayama hebben een sterk positief effect op onze energie. Pranayama wordt vaak uitgelegd als de wetenschap van de ademhaling, maar deze omschrijving is te beperkt. In het woord pranayama herkennen we de woorden prana en yama. Yama betekent controleren, daarmee zou je pranayama kunnen vertalen als het controleren van prana. Echter, in het woord pranayama gaat het feitelijk om een samenstelling van het woord prana en de term ayama, wat expansie of oprekken betekent. Zoals we hierboven ook hebben gezien betekent het woord prana niet specifiek lucht of adem, maar vitale levensenergie. Pranayama betekent dus letterlijk vertaald ‘de expansie van vitale levensenergie’ en laat zich daarom het beste omschrijven als de wetenschap die kennis geeft over het activeren en reguleren van vitale levensenergie.
De adem is het voertuig van prana. Met de ademhalingstechnieken van de pranayama neemt de hoeveelheid en kwaliteit van prana in ons systeem toe en kan deze naar specifieke delen van het lichaam worden gestuurd.

Prana en onze geest
Alle yogatradities stellen dat er een directe relatie is tussen prana en onze geest en dat door prana te controleren, de geest kan worden gecontroleerd. In de Satapatha Brahmana staat geschreven dat prana het lichaam is van het Zelf. Met andere woorden, prana is het voertuig of het medium van bewustzijn. Zonder prana zou bewustzijn zich niet kunnen manifesteren in de schepping.
Het is bekend dat de ademhaling invloed heeft op lichaam en geest. Het ritme van de ademhaling is een belangrijke indicatie voor iemands mentale en emotionele staat. Met iedere ademhaling stroomt een golf van energie door het lichaam, die het patroon van de energetische laag verandert. Als het energie patroon drastisch genoeg wordt veranderd, transformeert dit het fysieke lichaam volledig, in positieve of negatieve zin. Ook de geest wordt door dit energie patroon beïnvloed.
Het is belangrijk te begrijpen dat pranayama de beweging van de longen controleert. Door de beweging van de longen te reguleren, worden het hart en het autonome zenuwstelsel bewust gecontroleerd. Door de geest tot rust te brengen met behulp van pranayama, wordt deze geschikt gemaakt voor een meditatieve ervaring. De ademhalingsoefeningen uit de yogabeoefening helpen om lichaam en geest onder controle te brengen zodat een hoger bewustzijn kan ontwaken.